öndər
Azerbaijani
FWOTD – 10 May 2023
Etymology
Borrowed from Turkish önder, a 1930s coinage. Attested in Azerbaijani since at least 1992 (see quotation).
Pronunciation
- IPA(key): [œnˈdær]
- Hyphenation: ön‧dər
Audio (file)
Noun
öndər (definite accusative öndəri, plural öndərlər)
- (poetic, higher register) leader
- ulu öndər ― great leader
- 1992, Bəxtiyar Vahabzadə, Vətən Marşı, Baku; reprinted as Bəxtiyar Vahabzadə. Seçilmiş əsərləri, volume I, Öndər Nəşriyyat, 2004, page 238:
- Dedi öndər: "Yönü bayraqdakı üç rəngdən alım".
- The leader said: "I will get the direction from the three colors of the flag".
- 2015 July 2, “Azərbaycanlıların “türkiyəcə” danışmaq və yazmaq heyranlığı [The fascination of the Azerbaijani for speaking and writing "Turkey-ish"]”, in Ağalar Qutun bloqu:
- Əski türkcənin “ön” isim kökünə, “bayraqdar”, “cahandar” kimi sözlərdən yaxşı tanıdığımız farscanın “-dar” sözünü (tutan deməkdir) artırıb, “öndər” sözünü yaradıblar. Azərbaycanda isə çoxları elə bilir “öndər” xalis türkcə bir sözdür, halbuki, “öndər” də türkcə yox, türkiyəcədir.
- By appending the Persian word '-dar' (meaning 'one who holds') that we know well from words like bayraqdar (“standard-bearer”) and cahandar (“cosmocrat”) to the old Turkic nominal stem ön, they have created the word 'öndər'. In the meantime, most people in Azerbaijan believe the word 'öndər' to be a pure Turkic word, although it is Turkey-ish rather than Turkic.
Declension
| Declension of öndər | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| nominative | öndər |
öndərlər | ||||||
| definite accusative | öndəri |
öndərləri | ||||||
| dative | öndərə |
öndərlərə | ||||||
| locative | öndərdə |
öndərlərdə | ||||||
| ablative | öndərdən |
öndərlərdən | ||||||
| definite genitive | öndərin |
öndərlərin | ||||||
| Possessive forms of öndər | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərim | öndərlərim | ||||||
| sənin (“your”) | öndərin | öndərlərin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndəri | öndərləri | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimiz | öndərlərimiz | ||||||
| sizin (“your”) | öndəriniz | öndərləriniz | ||||||
| onların (“their”) | öndəri or öndərləri | öndərləri | ||||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərimi | öndərlərimi | ||||||
| sənin (“your”) | öndərini | öndərlərini | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndərini | öndərlərini | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimizi | öndərlərimizi | ||||||
| sizin (“your”) | öndərinizi | öndərlərinizi | ||||||
| onların (“their”) | öndərini or öndərlərini | öndərlərini | ||||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərimə | öndərlərimə | ||||||
| sənin (“your”) | öndərinə | öndərlərinə | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndərinə | öndərlərinə | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimizə | öndərlərimizə | ||||||
| sizin (“your”) | öndərinizə | öndərlərinizə | ||||||
| onların (“their”) | öndərinə or öndərlərinə | öndərlərinə | ||||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərimdə | öndərlərimdə | ||||||
| sənin (“your”) | öndərində | öndərlərində | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndərində | öndərlərində | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimizdə | öndərlərimizdə | ||||||
| sizin (“your”) | öndərinizdə | öndərlərinizdə | ||||||
| onların (“their”) | öndərində or öndərlərində | öndərlərində | ||||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərimdən | öndərlərimdən | ||||||
| sənin (“your”) | öndərindən | öndərlərindən | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndərindən | öndərlərindən | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimizdən | öndərlərimizdən | ||||||
| sizin (“your”) | öndərinizdən | öndərlərinizdən | ||||||
| onların (“their”) | öndərindən or öndərlərindən | öndərlərindən | ||||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | öndərimin | öndərlərimin | ||||||
| sənin (“your”) | öndərinin | öndərlərinin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | öndərinin | öndərlərinin | ||||||
| bizim (“our”) | öndərimizin | öndərlərimizin | ||||||
| sizin (“your”) | öndərinizin | öndərlərinizin | ||||||
| onların (“their”) | öndərinin or öndərlərinin | öndərlərinin | ||||||
References
- Orucov, Əliheydər, editor (2006), “öndər”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), volume III, Baku: Şərq-Qərb, page 552b
Anagrams
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.