դէմ

Old Armenian

Etymology

An Iranian borrowing. Compare Parthian 𐫅𐫏𐫖 (dym /⁠dēm⁠/), Middle Persian 𐫅𐫏𐫖 (dym /⁠dēm⁠/), Persian دیم (dim), Baluchi دیم (dem), Gurani دیم (dīm, face), Central Kurdish دیو (dîw, side, face, surface), Avestan 𐬛𐬀𐬉𐬨𐬀𐬥 (daēman, eye, look, sight).

Noun

դէմ • (dēm)

  1. face; front, face (of an object); person; appearance; sight; manner, fashion, form; regard, consideration
    դեղնեալ/այլագունեալ դէմքdełneal/aylaguneal dēmkʻpale countenance
    առոյգ դէմքaṙoyg dēmkʻflorid countenance
    տխուր դէմքtxur dēmkʻsad countenance
    զուարթ դէմքzuartʻ dēmkʻserene countenance
    խոժոռ դէմքxožoṙ dēmkʻsevere countenance
    խորշոմ դէմքxoršom dēmkʻwrinkled countenance
    մեռելատիպ դէմքmeṙelatip dēmkʻlivid countenance
    այլանդակեալ դէմքaylandakeal dēmkʻdisfigured countenance
    դեղնեալ դէմքdełneal dēmkʻpale countenance
    դեղնեալ դէմքdełneal dēmkʻpale countenance
    դէմ դնելdēm dnelto propose, to purpose, to design
    զդէմ ունելzdēm unelto oppose, to resist, to face, to endure, to thwart, to cross
    ի դիմի/զդիմի հարկանիլi dimi/zdimi harkanilto encounter, to assail, to attack; to strike, to oppose
    դէմ ընդդէմdēm ənddēmopposite; directly, diametrically
    դէմ յանդիմանdēm yandimanbefore, opposite, in presence; publicly, openly, in face
    դէմ ի դէմ, դէմ առ դէմdēm i dēm, dēm aṙ dēmface to face, man to man
    ի դիմիi dimibefore, opposite to
    դէմք բայիցdēmkʻ bayicʻthe persons of verbs
    դէմք դերանուանցdēmkʻ deranuancʻthe persons of pronouns
    ի դիմացi dimacʻin front, before
    ասա՛ նմա ի դիմաց իմոցasá nma i dimacʻ imocʻtell him from me
    ի դէմս ածելi dēms acelto represent, to remonstrate; to reproach, to object
    դիմիւ ելանելdimiw elanelto run up to one
    յամենայն դէմսyamenayn dēmsthoroughly

Usage notes

Usually used in the plural.

Declension

Derived terms

  • ազատադէմ (azatadēm)
  • այլադէմ (ayladēm)
  • անասնադէմ (anasnadēm)
  • անդէմ (andēm)
  • անդիմադարձ (andimadarj)
  • անդիմահար (andimahar)
  • անդիմաճառելի (andimačaṙeli)
  • անընդդիմաբանելի (anənddimabaneli)
  • անընդդիմադրելի (anənddimadreli)
  • անընդդիմակ (anənddimak)
  • անընդդիմակալ (anənddimakal)
  • անընդդիմակայ (anənddimakay)
  • անընդդիմակաց (anənddimakacʻ)
  • անընդդիմահար (anənddimahar)
  • անընդդիմահարութիւն (anənddimaharutʻiwn)
  • անընդդիմահաւասարութիւն (anənddimahawasarutʻiwn)
  • անընդդիմաճառելի (anənddimačaṙeli)
  • անընդդիմարգել (anənddimargel)
  • ապադէմ (apadēm)
  • առընդդիմացումն (aṙənddimacʻumn)
  • առիւծադէմ (aṙiwcadēm)
  • աստուածընդդէմ (astuacənddēm)
  • արեւադէմ (arewadēm)
  • բազմադէմ (bazmadēm)
  • բազմադիմի (bazmadimi)
  • բազմադիմութիւն (bazmadimutʻiwn)
  • բանընդդէմ (banənddēm)
  • բարեդէմ (baredēm)
  • բացադէմ (bacʻadēm)
  • բացադիմի (bacʻadimi)
  • բիւրադէմ (biwradēm)
  • գազախադէմ (gazaxadēm)
  • գազաղադէմ (gazaładēm)
  • գազանադէմ (gazanadēm)
  • գեղեցկադէմ (gełecʻkadēm)
  • գեղեցկադիմութիւն (gełecʻkadimutʻiwn)
  • գիշերադէմ (gišeradēm)
  • դիմաբանեմ (dimabanem)
  • դիմաբանութիւն (dimabanutʻiwn)
  • դիմաբար (dimabar)
  • դիմագրաւ (dimagraw)
  • դիմագրաւեմ (dimagrawem)
  • դիմագրաւիմ (dimagrawim)
  • դիմագրաւութիւն (dimagrawutʻiwn)
  • դիմադարձ (dimadarj)
  • դիմադարձեմ (dimadarjem)
  • դիմադարձիմ (dimadarjim)
  • դիմադարձութիւն (dimadarjutʻiwn)
  • դիմադրական (dimadrakan)
  • դիմադրեմ (dimadrem)
  • դիմադրութիւն (dimadrutʻiwn)
  • դիմախօսեմ (dimaxōsem)
  • դիմախօսիմ (dimaxōsim)
  • դիմակալ (dimakal)
  • դիմակայ (dimakay)
  • դիմակայիմ (dimakayim)
  • դիմակայութիւն (dimakayutʻiwn)
  • դիմակաց (dimakacʻ)
  • դիմակերպութիւն (dimakerputʻiwn)
  • դիմակցեմ (dimakcʻem)
  • դիմակցիմ (dimakcʻim)
  • դիմակցութիւն (dimakcʻutʻiwn)
  • դիմահար (dimahar)
  • դիմահարիմ (dimaharim)
  • դիմաձայնական (dimajaynakan)
  • դիմաձայնեմ (dimajaynem)
  • դիմամարտ (dimamart)
  • դիմամարտիկ (dimamartik)
  • դիմամարտիմ (dimamartim)
  • դիմամարտութիւն (dimamartutʻiwn)
  • դիմայարակայութիւն (dimayarakayutʻiwn)
  • դիմանամ (dimanam)
  • դիմառ (dimaṙ)
  • դիմառական (dimaṙakan)
  • դիմառնութիւն (dimaṙnutʻiwn)
  • դիմառութիւն (dimaṙutʻiwn)
  • դիմատիպ (dimatip)
  • դիմացու (dimacʻu)
  • դիմացուած (dimacʻuac)
  • դիմաւոր (dimawor)
  • դիմաւորիմ (dimaworim)
  • դիմելութիւն (dimelutʻiwn)
  • դիմեմ (dimem)
  • դիմեցական (dimecʻakan)
  • դիմեցուած (dimecʻuac)
  • դիմեցումն (dimecʻumn)
  • դիմեցուցանեմ (dimecʻucʻanem)
  • դիմիմ (dimim)
  • դիմիւ (dimiw)
  • դիմութիւն (dimutʻiwn)
  • դիմումն (dimumn)
  • դիւադէմ (diwadēm)
  • երկդիմեան (erkdimean)
  • երկդիմի (erkdimi)
  • զուարթադէմ (zuartʻadēm)
  • ընդդէմ (ənddēm)
  • ընդդիմաբաժանեմ (ənddimabažanem)
  • ընդդիմաբախ (ənddimabax)
  • ընդդիմաբախութիւն (ənddimabaxutʻiwn)
  • ընդդիմաբան (ənddimaban)
  • ընդդիմաբանեմ (ənddimabanem)
  • ընդդիմաբանութիւն (ənddimabanutʻiwn)
  • ընդդիմաբար (ənddimabar)
  • ընդդիմագրաւիմ (ənddimagrawim)
  • ընդդիմադարձ (ənddimadarj)
  • ընդդիմադարձիմ (ənddimadarjim)
  • ընդդիմադարձութիւն (ənddimadarjutʻiwn)
  • ընդդիմադարձուցանեմ (ənddimadarjucʻanem)
  • ընդդիմադրաբար (ənddimadrabar)
  • ընդդիմադրեմ (ənddimadrem)
  • ընդդիմադրութիւն (ənddimadrutʻiwn)
  • ընդդիմախօս (ənddimaxōs)
  • ընդդիմախօսեմ (ənddimaxōsem)
  • ընդդիմախօսութիւն (ənddimaxōsutʻiwn)
  • ընդդիմակ (ənddimak)
  • ընդդիմակազմութիւն (ənddimakazmutʻiwn)
  • ընդդիմակալ (ənddimakal)
  • ընդդիմակայ (ənddimakay)
  • ընդդիմակայեմ (ənddimakayem)
  • ընդդիմակայութիւն (ənddimakayutʻiwn)
  • ընդդիմակայումն (ənddimakayumn)
  • ընդդիմական (ənddimakan)
  • ընդդիմակաց (ənddimakacʻ)
  • ընդդիմակացու (ənddimakacʻu)
  • ընդդիմակացութիւն (ənddimakacʻutʻiwn)
  • ընդդիմակից (ənddimakicʻ)
  • ընդդիմակողմն (ənddimakołmn)
  • ընդդիմակռուեմ (ənddimakṙuem)
  • ընդդիմակրութիւն (ənddimakrutʻiwn)
  • ընդդիմակցութիւն (ənddimakcʻutʻiwn)
  • ընդդիմահար (ənddimahar)
  • ընդդիմահարական (ənddimaharakan)
  • ընդդիմահարիմ (ənddimaharim)
  • ընդդիմահարութիւն (ənddimaharutʻiwn)
  • ընդդիմաձայն (ənddimajayn)
  • ընդդիմամարտ (ənddimamart)
  • ընդդիմամարտաբար (ənddimamartabar)
  • ընդդիմամարտական (ənddimamartakan)
  • ընդդիմամարտիկ (ənddimamartik)
  • ընդդիմամարտիմ (ənddimamartim)
  • ընդդիմամարտութիւն (ənddimamartutʻiwn)
  • ընդդիմայարակայ (ənddimayarakay)
  • ընդդիմայարակայութիւն (ənddimayarakayutʻiwn)
  • ընդդիմայարակայումն (ənddimayarakayumn)
  • ընդդիմանամ (ənddimanam)
  • ընդդիմանեցուկ (ənddimanecʻuk)
  • ընդդիմառնութիւն (ənddimaṙnutʻiwn)
  • ընդդիմասաց (ənddimasacʻ)
  • ընդդիմասացութիւն (ənddimasacʻutʻiwn)
  • ընդդիմասովոր (ənddimasovor)
  • ընդդիմատարած (ənddimatarac)
  • ընդդիմատիպ (ənddimatip)
  • ընդդիմացումն (ənddimacʻumn)
  • ընդդիմաւոր (ənddimawor)
  • ընդդիմափառ (ənddimapʻaṙ)
  • ընդդիմաքննութիւն (ənddimakʻnnutʻiwn)
  • ընդդիմող (ənddimoł)
  • ընդդիմոտունք (ənddimotunkʻ)
  • ընդդիմութիւն (ənddimutʻiwn)
  • թախծադէմ (tʻaxcadēm)
  • ժահադիմութիւն (žahadimutʻiwn)
  • ինքնադիմաբար (inkʻnadimabar)
  • լայնադէմ (laynadēm)
  • լծընդդէմ (lcənddēm)
  • խոժոռադէմ (xožoṙadēm)
  • խտրադիմայ (xtradimay)
  • կեղծադէմ (kełcadēm)
  • կնճթադէմ (knčtʻadēm)
  • հակառակադէմ (hakaṙakadēm)
  • հակընդդէմ (hakənddēm)
  • համարձակադէմ (hamarjakadēm)
  • հրադիմական (hradimakan)
  • ձաղադէմ (jaładēm)
  • ձառադէմ (jaṙadēm)
  • մարդադէմ (mardadēm)
  • միադիմի (miadimi)
  • յանկարծադէմ (yankarcadēm)
  • յառաջադէմ (yaṙaǰadēm)
  • յառաջադիմանամ (yaṙaǰadimanam)
  • յառաջադիմեմ (yaṙaǰadimem)
  • յառաջադիմութիւն (yaṙaǰadimutʻiwn)
  • յատկադէմ (yatkadēm)
  • յորդադէմ (yordadēm)
  • նախանձընդդէմ (naxanjənddēm)
  • ներդիմեմ (nerdimem)
  • նոխազադէմ (noxazadēm)
  • չարադէմ (čʻaradēm)
  • չորեքդիմեան (čʻorekʻdimean)
  • չորեքդիմի (čʻorekʻdimi)
  • չքնաղադէմ (čʻkʻnaładēm)
  • սեւադէմ (sewadēm)
  • տարադէմ (taradēm)
  • տարադիմիկ (taradimik)
  • տարադիմութիւն (taradimutʻiwn)
  • քառադէմ (kʻaṙadēm)
  • քառադիմի (kʻaṙadimi)
  • օտարադէմ (ōtaradēm)

Descendants

  • Armenian: դեմ (dem), դեմք (demkʻ), դիմաց (dimacʻ)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “դէմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “դէմ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “դէմ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.