पर्युषित
Hindi
Pronunciation
- (Delhi Hindi) IPA(key): /pəɾ.jʊ.ʂɪt̪/, [pɐɾ.jʊ.ʃɪt̪]
Adjective
पर्युषित • (paryuṣit) (indeclinable) (rare)
Further reading
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “पर्युषित”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha, page 2882
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- পৰ্যুষিত (Assamese script)
- ᬧᬃᬬᬸᬱᬶᬢ (Balinese script)
- পর্যুষিত (Bengali script)
- 𑰢𑰨𑰿𑰧𑰲𑰬𑰰𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑀭𑁆𑀬𑀼𑀱𑀺𑀢 (Brahmi script)
- ပရျုၑိတ (Burmese script)
- પર્યુષિત (Gujarati script)
- ਪਰ੍ਯੁਸ਼ਿਤ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑌰𑍍𑌯𑍁𑌷𑌿𑌤 (Grantha script)
- ꦥꦫꦾꦸꦰꦶꦠ (Javanese script)
- 𑂣𑂩𑂹𑂨𑂳𑂭𑂱𑂞 (Kaithi script)
- ಪರ್ಯುಷಿತ (Kannada script)
- បយ៌ុឞិត (Khmer script)
- ປຣ຺ຍຸຩິຕ (Lao script)
- പര്യുഷിത (Malayalam script)
- ᢒᠠᡵᠶᡠᢢᡳᢠᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘨𑘿𑘧𑘳𑘬𑘱𑘝 (Modi script)
- ᢒᠠᠷᠶ᠋ᠤᢔᠢᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧈𑧠𑧇𑧔𑧌𑧒𑦽 (Nandinagari script)
- 𑐥𑐬𑑂𑐫𑐸𑐲𑐶𑐟 (Newa script)
- ପର୍ଯୁଷିତ (Odia script)
- ꢦꢬ꣄ꢫꢸꢰꢶꢡ (Saurashtra script)
- 𑆥𑆫𑇀𑆪𑆶𑆰𑆴𑆠 (Sharada script)
- 𑖢𑖨𑖿𑖧𑖲𑖬𑖰𑖝 (Siddham script)
- පර්යුෂිත (Sinhalese script)
- 𑩰𑩼 𑪙𑩻𑩒𑪀𑩑𑩫 (Soyombo script)
- 𑚞𑚤𑚶𑚣𑚰𑚮𑚙 (Takri script)
- பர்யுஷித (Tamil script)
- పర్యుషిత (Telugu script)
- ปรฺยุษิต (Thai script)
- པ་རྱུ་ཥི་ཏ (Tibetan script)
- 𑒣𑒩𑓂𑒨𑒳𑒭𑒱𑒞 (Tirhuta script)
- 𑨞𑨫𑩇𑨪𑨃𑨯𑨁𑨙 (Zanabazar Square script)
Etymology
From परि- (pari-, “fully, abundantly”) + उषित (uṣita, “past, spent”).
Adjective
पर्युषित • (paryuṣita) stem
- stale, unfresh, decomposed, putrid, insipid
- c. 400 BCE, Bhagavad Gītā 17.10:
- यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत्। उच्छिष्टमपि चामेध्यं भोजनं तामसप्रियम्॥
- yātayāmaṃ gatarasaṃ pūti paryuṣitaṃ ca yat. ucchiṣṭamapi cāmedhyaṃ bhojanaṃ tāmasapriyam.
- Food prepared more than three hours before being eaten, food that is tasteless, decomposed and putrid, and left-over food that is untouchable and impure is dear to those in the mode of darkness.
- यातयामं गतरसं पूति पर्युषितं च यत्। उच्छिष्टमपि चामेध्यं भोजनं तामसप्रियम्॥
- foolish, stupid
- useless, vain
Declension
| Masculine a-stem declension of पर्युषित (paryuṣita) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्युषितः paryuṣitaḥ |
पर्युषितौ / पर्युषिता¹ paryuṣitau / paryuṣitā¹ |
पर्युषिताः / पर्युषितासः¹ paryuṣitāḥ / paryuṣitāsaḥ¹ |
| Vocative | पर्युषित paryuṣita |
पर्युषितौ / पर्युषिता¹ paryuṣitau / paryuṣitā¹ |
पर्युषिताः / पर्युषितासः¹ paryuṣitāḥ / paryuṣitāsaḥ¹ |
| Accusative | पर्युषितम् paryuṣitam |
पर्युषितौ / पर्युषिता¹ paryuṣitau / paryuṣitā¹ |
पर्युषितान् paryuṣitān |
| Instrumental | पर्युषितेन paryuṣitena |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितैः / पर्युषितेभिः¹ paryuṣitaiḥ / paryuṣitebhiḥ¹ |
| Dative | पर्युषिताय paryuṣitāya |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितेभ्यः paryuṣitebhyaḥ |
| Ablative | पर्युषितात् paryuṣitāt |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितेभ्यः paryuṣitebhyaḥ |
| Genitive | पर्युषितस्य paryuṣitasya |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितानाम् paryuṣitānām |
| Locative | पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितेषु paryuṣiteṣu |
| Notes |
| ||
| Feminine ā-stem declension of पर्युषिता (paryuṣitā) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्युषिता paryuṣitā |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषिताः paryuṣitāḥ |
| Vocative | पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषिताः paryuṣitāḥ |
| Accusative | पर्युषिताम् paryuṣitām |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषिताः paryuṣitāḥ |
| Instrumental | पर्युषितया / पर्युषिता¹ paryuṣitayā / paryuṣitā¹ |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषिताभिः paryuṣitābhiḥ |
| Dative | पर्युषितायै paryuṣitāyai |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषिताभ्यः paryuṣitābhyaḥ |
| Ablative | पर्युषितायाः / पर्युषितायै² paryuṣitāyāḥ / paryuṣitāyai² |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषिताभ्यः paryuṣitābhyaḥ |
| Genitive | पर्युषितायाः / पर्युषितायै² paryuṣitāyāḥ / paryuṣitāyai² |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितानाम् paryuṣitānām |
| Locative | पर्युषितायाम् paryuṣitāyām |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितासु paryuṣitāsu |
| Notes |
| ||
| Neuter a-stem declension of पर्युषित (paryuṣita) | |||
|---|---|---|---|
| Singular | Dual | Plural | |
| Nominative | पर्युषितम् paryuṣitam |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषितानि / पर्युषिता¹ paryuṣitāni / paryuṣitā¹ |
| Vocative | पर्युषित paryuṣita |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषितानि / पर्युषिता¹ paryuṣitāni / paryuṣitā¹ |
| Accusative | पर्युषितम् paryuṣitam |
पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषितानि / पर्युषिता¹ paryuṣitāni / paryuṣitā¹ |
| Instrumental | पर्युषितेन paryuṣitena |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितैः / पर्युषितेभिः¹ paryuṣitaiḥ / paryuṣitebhiḥ¹ |
| Dative | पर्युषिताय paryuṣitāya |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितेभ्यः paryuṣitebhyaḥ |
| Ablative | पर्युषितात् paryuṣitāt |
पर्युषिताभ्याम् paryuṣitābhyām |
पर्युषितेभ्यः paryuṣitebhyaḥ |
| Genitive | पर्युषितस्य paryuṣitasya |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितानाम् paryuṣitānām |
| Locative | पर्युषिते paryuṣite |
पर्युषितयोः paryuṣitayoḥ |
पर्युषितेषु paryuṣiteṣu |
| Notes |
| ||
Descendants
- Prakrit: 𑀧𑀭𑀺𑀉𑀲𑀺𑀅 (pariusia), 𑀧𑀭𑀺𑀯𑀼𑀲𑀺𑀅 (parivusia)
- Maharastri Prakrit:
- Old Marathi:
- Devanagari script: पारिस (pārisa)
- Modi script: 𑘢𑘰𑘨𑘲𑘭 (pārīsa)
- Marathi: पारोसे (pārose)
Further reading
- Monier Williams (1899) “पर्युषित”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 600.
- Hellwig, Oliver (2010-2024) “paryuṣita”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “पर्युषित”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “paryuṣita”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.