प्रवृद्ध

Sanskrit

Alternative scripts

প্ৰৱৃদ্ধ (Assamese script)
ᬧ᭄ᬭᬯᬺᬤ᭄ᬥ (Balinese script)
প্রবৃদ্ধ (Bengali script)
𑰢𑰿𑰨𑰪𑰴𑰟𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
𑀧𑁆𑀭𑀯𑀾𑀤𑁆𑀥 (Brahmi script)
ပြဝၖဒ္ဓ (Burmese script)
પ્રવૃદ્ધ (Gujarati script)
ਪ੍ਰਵ੍ਰਦ੍ਧ (Gurmukhi script)
𑌪𑍍𑌰𑌵𑍃𑌦𑍍𑌧 (Grantha script)
ꦥꦿꦮꦽꦢ꧀ꦣ (Javanese script)
𑂣𑂹𑂩𑂫𑃂𑂠𑂹𑂡 (Kaithi script)
ಪ್ರವೃದ್ಧ (Kannada script)
ប្រវ្ឫទ្ធ (Khmer script)
ປ຺ຣວ຺ຣິທ຺ຘ (Lao script)
പ്രവൃദ്ധ (Malayalam script)
ᢒᡵᠠᠸᡵᡳᡩᢡᠠ (Manchu script)
𑘢𑘿𑘨𑘪𑘵𑘟𑘿𑘠 (Modi script)
ᢒᠷᠠᠧᠷᠢᢑᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
𑧂𑧠𑧈𑧊𑧖𑦿𑧠𑧀 (Nandinagari script)
𑐥𑑂𑐬𑐰𑐺𑐡𑑂𑐢 (Newa script)
ପ୍ରଵୃଦ୍ଧ (Odia script)
ꢦ꣄ꢬꢮꢺꢣ꣄ꢤ (Saurashtra script)
𑆥𑇀𑆫𑆮𑆸𑆢𑇀𑆣 (Sharada script)
𑖢𑖿𑖨𑖪𑖴𑖟𑖿𑖠 (Siddham script)
ප්‍රවෘද‍්ධ (Sinhalese script)
𑩰 𑪙𑩼𑩾𑩙𑩭 𑪙𑩮 (Soyombo script)
𑚞𑚶𑚤𑚦𑚛𑚶𑚜 (Takri script)
ப்ரவ்ரித்³த⁴ (Tamil script)
ప్రవృద్ధ (Telugu script)
ปฺรวฺฤทฺธ (Thai script)
པྲ་ཝྲྀ་དྡྷ (Tibetan script)
𑒣𑓂𑒩𑒫𑒵𑒠𑓂𑒡 (Tirhuta script)
𑨞𑩇𑨫𑨭𑨼𑨉𑨛𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)

Etymology

From the root प्रवृध् (pravṛdh, “to exalt, magnify”) +‎ -त (-ta). See more at वृध् (vṛdh).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /pɾɐ.ʋr̩d.dʱɐ́/, [pɾɐ.ʋr̩d̚.dʱɐ́]
(Classical) IPA^(key): /pɾɐˈʋr̩d̪.d̪ʱɐ/, [pɾɐˈʋr̩d̪̚.d̪ʱɐ]

Adjective

प्रवृद्ध • (pravṛddhá) stem

grown up, fully developed, increased
swollen, heaving
risen to wealth or power, prosperous, mighty, strong
- c. 400 BCE, Bhagavad Gītā Chapter II.32:
  कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो॥
  kāloʼsmi lokakṣayakṛtpravṛddho.
  I am mighty Time, the destroyer of the worlds.
(also with वयसा (vayasā)) advanced in age, grown old
expanded, diffused
full, deep (as a sigh)
haughty, arrogant

Declension

Masculine a-stem declension of प्रवृद्ध (pravṛddhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रवृद्धः pravṛddháḥ	प्रवृद्धौ / प्रवृद्धा¹ pravṛddhaú / pravṛddhā́¹	प्रवृद्धाः / प्रवृद्धासः¹ pravṛddhā́ḥ / pravṛddhā́saḥ¹
Vocative	प्रवृद्ध právṛddha	प्रवृद्धौ / प्रवृद्धा¹ právṛddhau / právṛddhā¹	प्रवृद्धाः / प्रवृद्धासः¹ právṛddhāḥ / právṛddhāsaḥ¹
Accusative	प्रवृद्धम् pravṛddhám	प्रवृद्धौ / प्रवृद्धा¹ pravṛddhaú / pravṛddhā́¹	प्रवृद्धान् pravṛddhā́n
Instrumental	प्रवृद्धेन pravṛddhéna	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धैः / प्रवृद्धेभिः¹ pravṛddhaíḥ / pravṛddhébhiḥ¹
Dative	प्रवृद्धाय pravṛddhā́ya	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धेभ्यः pravṛddhébhyaḥ
Ablative	प्रवृद्धात् pravṛddhā́t	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धेभ्यः pravṛddhébhyaḥ
Genitive	प्रवृद्धस्य pravṛddhásya	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धानाम् pravṛddhā́nām
Locative	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धेषु pravṛddhéṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of प्रवृद्धा (pravṛddhā́)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रवृद्धा pravṛddhā́	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धाः pravṛddhā́ḥ
Vocative	प्रवृद्धे právṛddhe	प्रवृद्धे právṛddhe	प्रवृद्धाः právṛddhāḥ
Accusative	प्रवृद्धाम् pravṛddhā́m	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धाः pravṛddhā́ḥ
Instrumental	प्रवृद्धया / प्रवृद्धा¹ pravṛddháyā / pravṛddhā́¹	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धाभिः pravṛddhā́bhiḥ
Dative	प्रवृद्धायै pravṛddhā́yai	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धाभ्यः pravṛddhā́bhyaḥ
Ablative	प्रवृद्धायाः / प्रवृद्धायै² pravṛddhā́yāḥ / pravṛddhā́yai²	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धाभ्यः pravṛddhā́bhyaḥ
Genitive	प्रवृद्धायाः / प्रवृद्धायै² pravṛddhā́yāḥ / pravṛddhā́yai²	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धानाम् pravṛddhā́nām
Locative	प्रवृद्धायाम् pravṛddhā́yām	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धासु pravṛddhā́su
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of प्रवृद्ध (pravṛddhá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रवृद्धम् pravṛddhám	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धानि / प्रवृद्धा¹ pravṛddhā́ni / pravṛddhā́¹
Vocative	प्रवृद्ध právṛddha	प्रवृद्धे právṛddhe	प्रवृद्धानि / प्रवृद्धा¹ právṛddhāni / právṛddhā¹
Accusative	प्रवृद्धम् pravṛddhám	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धानि / प्रवृद्धा¹ pravṛddhā́ni / pravṛddhā́¹
Instrumental	प्रवृद्धेन pravṛddhéna	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धैः / प्रवृद्धेभिः¹ pravṛddhaíḥ / pravṛddhébhiḥ¹
Dative	प्रवृद्धाय pravṛddhā́ya	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धेभ्यः pravṛddhébhyaḥ
Ablative	प्रवृद्धात् pravṛddhā́t	प्रवृद्धाभ्याम् pravṛddhā́bhyām	प्रवृद्धेभ्यः pravṛddhébhyaḥ
Genitive	प्रवृद्धस्य pravṛddhásya	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धानाम् pravṛddhā́nām
Locative	प्रवृद्धे pravṛddhé	प्रवृद्धयोः pravṛddháyoḥ	प्रवृद्धेषु pravṛddhéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Pali: pavuddha, pavaḍḍha
Prakrit: 𑀧𑀯𑀟𑁆𑀠 (pavaḍḍha), 𑀧𑀯𑀺𑀟𑁆𑀠 (paviḍḍha), 𑀧𑀯𑀼𑀟𑁆𑀠 (pavuḍḍha) (influenced by 𑀩𑀼𑀟𑁆𑀠 (buḍḍha, “old”))
- Hindi: पौध (paudh), पौधा (paudhā), पोढ़ा (poṛhā), पौढ़ा (pauṛhā)

References

Monier Williams (1899) “प्रवृद्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 694.
Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “právr̥ddha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.