bywać
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *byvàti. By surface analysis, być + -wać. First attested in the end of the 14th century.
Verb
bywać impf
- used with the past participle to form the present and past passive tenses of verbs
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 28:
- Thacy slostnyczy przes thakee zachoczczow myenyenye wyzwalyaany biwaly (huiusmodi malefactores per eandem nominationem a poena liberabantur)
- [Tacy złostnicy przez takie zachodźcow mienienie wyzwalani bywali (huiusmodi malefactores per eandem nominationem a poena liberabantur)]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 99:
- Przes wschitky, gysch przi they przissyąndze syedzeli albo przistali, milczano bywalo (per omnes assidentes vel astantes iuramento tacebatur)
- [Przez wszytki, jiż przy tej przysiędze siedzieli albo przystali, milczano bywało (per omnes assidentes vel astantes iuramento tacebatur)]
- (copulative) copulative in compound predicates
- 1901 [Middle of the 15th century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 427:
- [Trzecie odzie]nye, to yest yedwa[bne], [b]ywa s chrobakow (tertium vestimentum scilicet sericum, quod sit de vermibus)
- [[Trzecie odzie]nie, to jest jedwa[bne], [b]ywa z chrobakow (tertium vestimentum scilicet sericum, quod sit de vermibus)]
- frequentative of być
- 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 5, 8:
- Ti wszitky scyeszki sø my iawni, bom gymy czøsto chodzil, a biwalem v Gabela brata waszego (et mansi apud Gabelum fratrem nostrum)
- [Ty wszytki ścieżki są mi jawny, bom jimi często chodził a bywałem u Gabela brata waszego (et mansi apud Gabelum fratrem nostrum)]
- to linger; to remain
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 54, 20:
- Odkupi w pocoiu duszø moiø od tich, gich (pro gisz) se bliszø ku mne, bo medzy welmi bywal se mnø (quoniam inter multos erant mecum)
- [Odkupi w pokoju duszę moję od tych, jiż sie bliżą ku mnie, bo miedzy wielmi bywal[i] se mną (quoniam inter multos erant mecum)]
- to happen; to occur
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 28:
- Czanstokrocz bywa (plerumque fit), ysz... nyekthorzy... przes baklywoscz... wycząnstwo obikli odnoszycz
- [Częstokroć bywa (plerumque fit), iż... niektorzy... przez bakliwość... wicięstwo obykli odnosić]
- to befall, to fall to
- 1853 [End of the 15th century], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 139:
- Yelye dny do roką bywa, thele lath Szandomyrz odpustow myewa
- [Jele dni do roka bywa, tele lat Sędomirz odpustow miewa]
- to arise
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie, page 12a:
- Sz nesktorego szyna slodzeg byua, kostarsz y pyganicza, a s dzefkicz tesze mnogdy sla szona byua
- [Z nie z ktorego syna złodziej bywa, kostarz i pijanica, a z dziewkić teże mnogdy zła żona bywa]
- to take place
- 1886, Emil Kałużniacki, editor, Die polnische Recension der Magdeburger Urtheile und die einschlägigen deutschen, lateinischen und czechischen Sammlungen, page 200:
- We trzych wylkych sandzech, gdy bywayą gyeden na szwyathego Iana y Pawla dzyen, ... gdy burgrabya szyedzy na sąndze..., gyest wyna osszmdzyeszath szelągow
- [We trzech wi[e]lkich sądziech, gdy bywają jeden na Świętego Jana i Pawła dzień, ... gdy burgrabia siedzi na sądzie..., jest wina ośmdziesiąt szelągow]
Derived terms
verbs
References
- Boryś, Wiesław (2005) “bywać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “bywać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Bańkowski, Andrzej (2000) “bywać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “bywać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish bywać. By surface analysis, być + -wać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈbɨ.vat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈbɨ.vat͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɨvat͡ɕ
- Syllabification: by‧wać
Verb
bywać impf (indeterminate, frequentative, imperfective być)
- (intransitive, copulative) frequentative of być
- On bywa całkiem wredny. ― He can be pretty mean.
- Bywam w kinie. ― I frequent the movie theater.
Conjugation
Conjugation of bywać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | bywać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | bywam | bywamy | ||||||||||||||||
2nd | bywasz | bywacie | |||||||||||||||||
3rd | bywa | bywają | |||||||||||||||||
impersonal | bywa się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | bywałem, -(e)m bywał |
bywałam, -(e)m bywała |
bywałom, -(e)m bywało |
bywaliśmy, -(e)śmy bywali |
bywałyśmy, -(e)śmy bywały | |||||||||||||
2nd | bywałeś, -(e)ś bywał |
bywałaś, -(e)ś bywała |
bywałoś, -(e)ś bywało |
bywaliście, -(e)ście bywali |
bywałyście, -(e)ście bywały | ||||||||||||||
3rd | bywał | bywała | bywało | bywali | bywały | ||||||||||||||
impersonal | bywano | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę bywał, będę bywać |
będę bywała, będę bywać |
będę bywało, będę bywać |
będziemy bywali, będziemy bywać |
będziemy bywały, będziemy bywać | |||||||||||||
2nd | będziesz bywał, będziesz bywać |
będziesz bywała, będziesz bywać |
będziesz bywało, będziesz bywać |
będziecie bywali, będziecie bywać |
będziecie bywały, będziecie bywać | ||||||||||||||
3rd | będzie bywał, będzie bywać |
będzie bywała, będzie bywać |
będzie bywało, będzie bywać |
będą bywali, będą bywać |
będą bywały, będą bywać | ||||||||||||||
impersonal | będzie bywać się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | bywałbym, bym bywał |
bywałabym, bym bywała |
bywałobym, bym bywało |
bywalibyśmy, byśmy bywali |
bywałybyśmy, byśmy bywały | |||||||||||||
2nd | bywałbyś, byś bywał |
bywałabyś, byś bywała |
bywałobyś, byś bywało |
bywalibyście, byście bywali |
bywałybyście, byście bywały | ||||||||||||||
3rd | bywałby, by bywał |
bywałaby, by bywała |
bywałoby, by bywało |
bywaliby, by bywali |
bywałyby, by bywały | ||||||||||||||
impersonal | bywano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech bywam | bywajmy | ||||||||||||||||
2nd | bywaj | bywajcie | |||||||||||||||||
3rd | niech bywa | niech bywają | |||||||||||||||||
active adjectival participle | bywający | bywająca | bywające | bywający | bywające | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | bywając | ||||||||||||||||||
verbal noun | bywanie |
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bywać is one of the most used words in Polish, appearing 23 times in scientific texts, 0 times in news, 16 times in essays, 19 times in fiction, and 22 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 80 times, making it the 800th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “bywać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 40
Further reading
- bywać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- bywać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bywać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “BYWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 10.12.2021
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bywać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “bywać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bywać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 248
- bywać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish bywać. By surface analysis, być + -wać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈbɨvat͡ɕ/
- Rhymes: -ɨvat͡ɕ
- Syllabification: by‧wać
Verb
bywać impf (indeterminate, frequentative, imperfective być)
- (intransitive, copulative) frequentative of być
Conjugation
Conjugation of bywać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | bywać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | bywōm | bywōmy | ||||||||||||||||
2nd | bywŏsz | bywŏcie | |||||||||||||||||
3rd | bywŏ | bywajōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | bywołch, bywołech, bywoł żech |
bywałach bywała żech |
bywałoch1) bywało żech1) |
bywalimy, bywalichmy |
bywałymy, bywałychmy | |||||||||||||
2nd | bywołś, bywołeś, bywoł żeś |
bywałaś bywała żeś |
bywałoś1) bywało żeś1) |
bywaliście, bywali żeście |
bywałyście, bywały żeście | ||||||||||||||
3rd | bywoł | bywała | bywało | bywali | bywały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã bywoł, bydã bywać |
bydã bywała, bydã bywać |
bydã bywało,1) bydã bywać |
bydymy bywali, bydymy bywać |
bydymy bywały, bydymy bywać | |||||||||||||
2nd | bydziesz bywoł, bydziesz bywać |
bydziesz bywała, bydziesz bywać |
bydziesz bywało,1) bydziesz bywać |
bydziecie bywali, bydziecie bywać |
bydziecie bywały, bydziecie bywać | ||||||||||||||
3rd | bydzie bywoł, bydzie bywać |
bydzie bywała, bydzie bywać |
bydzie bywało, bydzie bywać |
bydōm bywali, bydōm bywać |
bydōm bywały, bydōm bywać | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch bywoł, bōłech bywoł, bōł żech bywoł |
byłach bywała była żech bywała |
byłoch bywało1) było żech bywało1) |
byli my bywali, bylichmy bywali |
były my bywały, byłychmy bywały | |||||||||||||
2nd | bōłś bywoł, bōłeś bywoł, bōł żeś bywoł |
byłaś bywała była żeś bywała |
byłoś bywało1) było żeś bywało1) |
byliście bywali, byli żeście bywali |
byłyście bywały, były żeście bywały | ||||||||||||||
3rd | bōł bywoł | była bywała | było bywało1) |
były my bywali, byłychmy bywali |
były bywały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych bywoł | bych bywała | byście bywali | by my bywały, bychmy bywały | ||||||||||||||
2nd | byś bywoł | byś bywała | byście bywali | byście bywały | |||||||||||||||
3rd | by bywoł | by bywała | by bywało | by bywali | by bywały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych bywōm | bywejmy | ||||||||||||||||
2nd | bywej | bywejcie | |||||||||||||||||
3rd | niych bywŏ | niych bywajōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | bywajōncy | bywajōncŏ | bywajōnce | bywajōncy | bywajōnce | ||||||||||||||
verbal noun | bywanie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
Further reading
- bywać in silling.org
- Aleksandra Wencel (2023) “bywać”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 96
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.