dəbilqə
Azerbaijani
Etymology
From Middle Mongol [Term?]; whence also modern Mongolian дуулга (duulga), from Proto-Mongolic *duɣulɣa. Possibly via Chagatai دبولغه (dubulğa), توبولغا (tubulğa) (→ Uzbek dubulgʻa), unless the fortition of /-v~w-/ to /-b-/ was an independent development in Azerbaijani.
Compare also Old Anatolian Turkish توغلقه (toğulga, tuğulga), Old Anatolian Turkish توغلقه (toğulga, tuğulga), Ottoman Turkish توولغه, تولغه, تولقه, تغلغه, توغلغه, Kazakh дулыға (dulyğa), Kyrgyz туулга (tuulga), Southern Altai туулга (tuulga), Kumyk давулгъа (dawulğa).
The Mongolic terms is likely a Turkic borrowing itself, compare Karakhanid تُوغْلُغْ (tuğluğ), Old Turkic [script needed] (tuğluğ, tuğlığ), a derivation from Old Turkic [script needed] (tuğ, “tug, horse tail hairs”).
Pronunciation
Audio (file)
Noun
dəbilqə (definite accusative dəbilqəni, plural dəbilqələr)
- helmet (part of armor)
- Synonym: (archaic) taskülah
Declension
| Declension of dəbilqə | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| singular | plural | |||||||
| nominative | dəbilqə |
dəbilqələr | ||||||
| definite accusative | dəbilqəni |
dəbilqələri | ||||||
| dative | dəbilqəyə |
dəbilqələrə | ||||||
| locative | dəbilqədə |
dəbilqələrdə | ||||||
| ablative | dəbilqədən |
dəbilqələrdən | ||||||
| definite genitive | dəbilqənin |
dəbilqələrin | ||||||
| Possessive forms of dəbilqə | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| nominative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəm | dəbilqələrim | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqən | dəbilqələrin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsi | dəbilqələri | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmiz | dəbilqələrimiz | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqəniz | dəbilqələriniz | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsi or dəbilqələri | dəbilqələri | ||||||
| accusative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəmi | dəbilqələrimi | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqəni | dəbilqələrini | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsini | dəbilqələrini | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmizi | dəbilqələrimizi | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqənizi | dəbilqələrinizi | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsini or dəbilqələrini | dəbilqələrini | ||||||
| dative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəmə | dəbilqələrimə | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqənə | dəbilqələrinə | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsinə | dəbilqələrinə | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmizə | dəbilqələrimizə | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqənizə | dəbilqələrinizə | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsinə or dəbilqələrinə | dəbilqələrinə | ||||||
| locative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəmdə | dəbilqələrimdə | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqəndə | dəbilqələrində | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsində | dəbilqələrində | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmizdə | dəbilqələrimizdə | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqənizdə | dəbilqələrinizdə | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsində or dəbilqələrində | dəbilqələrində | ||||||
| ablative | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəmdən | dəbilqələrimdən | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqəndən | dəbilqələrindən | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsindən | dəbilqələrindən | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmizdən | dəbilqələrimizdən | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqənizdən | dəbilqələrinizdən | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsindən or dəbilqələrindən | dəbilqələrindən | ||||||
| genitive | ||||||||
| singular | plural | |||||||
| mənim (“my”) | dəbilqəmin | dəbilqələrimin | ||||||
| sənin (“your”) | dəbilqənin | dəbilqələrinin | ||||||
| onun (“his/her/its”) | dəbilqəsinin | dəbilqələrinin | ||||||
| bizim (“our”) | dəbilqəmizin | dəbilqələrimizin | ||||||
| sizin (“your”) | dəbilqənizin | dəbilqələrinizin | ||||||
| onların (“their”) | dəbilqəsinin or dəbilqələrinin | dəbilqələrinin | ||||||
References
- Tuna, Osman Nedim (1976) “Osmanlıcada Moğolca Kelimeler [Mongolic words in Ottoman Turkish]”, in Türkiyat Mecmuası, volume 18, page 307-306 of 281-314
- Nadeljajev, V. M.; Nasilov, D. M.; Tenišev, E. R.; Ščerbak, A. M., editors (1969), Drevnetjurkskij slovarʹ [Dictionary of Old Turkic] (in Russian), Leningrad: USSR Academy of Sciences, Nauka, page 584