pełny

• pełen

Inherited from Proto-Slavic *pьlnъ. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pɛɫnɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /pɛɫnɨ/

pełny (derived adverb pełnie or pełno)

1. (sometimes figuratively) full (containing the maximum possible amount that can fit in the space available)
   • 1415, O zachowaniu się przy stole‎, line 30:

     A pelnø miszø nadroby, yako on, czszo motykø roby

     [A pełną misę nadrobi, jako on, cso motyką robi]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 535:

     Ony vargy slavne y pelny wszey cznoty

     [Ony wargi sławne i pełny wszej cnoty]

2. full (containing something in great abundance, containing much of something, covered with something)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 234:

     Drudzi mowili, eze blogoscz wyrzchnya gest gescz a pycz dobrze..., a tich dzyssya pelen swyath

     [Drudzy mowili, eże błogość wirzchnia jest jeść a pić dobrze..., a tych dzisia pełen świat]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 72, 10:

     Przeto obroczi se lud moy tu y dnowe pelny nalezeni bødø v nich (et dies pleni invenientur in eis)

     [Przeto obroci sie lud moj tu i dniowie pełny nalezieni będą w nich (et dies pleni invenientur in eis)]

3. full; entire, complete
   • 1950 [1435], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 512:

     Jaco ya Woyczechowy wraczam sbroyą tako dobrą y pelną, yacom ot nego mal

     [Jako ja Wojciechowi wracam zbroję tako dobrą i pełną, jakom ot niego miał]

4. full; possessed, controlled (e.g. by a higher power)
   • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎, page 1b:

     Sdroua Maria, miloscisz pelna, bog s tobø

     [Zdrowa Maryja, miłości-ś pełna, Bog z tobą]

5. full; rounded, round
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎, page 153:

     Alye byla yego schyyą prosta, pelna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)

     [Ale była jego szyja prosta, pełna a nadobna (collum Jesu pulchrum erat, planum, pro plenum?, atque rectum)]

• Masurian: pełnÿ, pełén
• Polish: pełny, pełen
• Silesian: pełny

• Boryś, Wiesław (2005) “pełny”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “pełny”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “pełny”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pełny”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “pełny”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• pełen

Inherited from Old Polish pełny.

• IPA^(key): /ˈpɛw.nɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈpɛɫ.nɨ/

• Audio

  (file)

• Rhymes: -ɛwnɨ
• Syllabification: peł‧ny

pełny (comparative pełniejszy, superlative najpełniejszy, derived adverb pełno, diminutive pełniutki or pełniuteńki)

1. full (containing the maximum possible amount that can fit in the space available) [+genitive = of whom/what]

   Antonym: pusty

2. full (complete; with nothing omitted)

   Synonyms: całkowity, kompletny, zupełny

3. full (being at the most possible extent)

   Synonyms: całkowity, kompletny, zupełny

4. (of body parts) full (plump, round)

   Synonyms: mięsisty, pulchny

5. full (replete, abounding with) [+genitive = of whom/what]
6. full (not having empty space inside)

   Synonym: lity

7. (of flowers) full (having many petals forming a spherical flower crown)
8. full (measuring exactly as much as indicated by a given unit of measurement)

   Synonym: cały

9. full; taken, possessed, controlled
10. full (completely empowered, authorized or qualified, not limited)
11. full (well-developed, worked on; high quality)
12. (obsolete) open, wide, stretching
13. (Middle Polish) not skinny, not bony

    Synonyms: niechudy, niekościsty

14. (Middle Polish) full; clear; strong

    Synonyms: silny, wyraźny

15. (Middle Polish) perfect, excellent, flawless

    Synonym: doskonały

16. (Middle Polish, Christianity, of God) omnipresent

    Synonym: wszechobecny

17. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎, page 136c:

      Frequens, Vſtawiczny Geſty [!]/ Pełny.

    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎, page 269b:

      Cretosus – Pełnij, kretij.

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pełny is one of the most used words in Polish, appearing 28 times in scientific texts, 31 times in news, 57 times in essays, 48 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 180 times, making it the 319th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

• pełny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pełny in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pełny, pełen”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PEŁNY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2008 July 11
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pełny”, in Słownik języka polskiego‎
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pełny”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pełny”, in Słownik języka polskiego‎ (in Polish), volume 4, Warsaw, page 108

Inherited from Old Polish pełny.

• IPA^(key): /ˈpɛwnɨ/
• Rhymes: -ɛwnɨ
• Syllabification: peł‧ny

pełny

1. Synonym of połny

• pelny in dykcjonorz.eu