téigh

Irish

Etymology 1

From Old Irish tíagu, téigi, téit (“I go, you go, (s)he goes”). Ulster Irish preserves the irregular third singular as téid or théid.

The past forms independant chuaigh and dependant deachaigh are from Old Irish do·coïd and Old Irish ·dechuid (“(s)he went”), respectively the deuterotonic and prototonic forms of augmented preterite of téit.

The future and conditional stems rach-/ragh- are from regaid (“(s)he will go”).

Pronunciation
  • (Munster) IPA(key): /tʲeːɟ/
  • (Connacht) IPA(key): /tʲeːj/, /tʲəi/
  • (Ulster) IPA(key): /tʲeː/, [tʲɛː]; /tʲəi/, [tʲei][1]

Verb

téigh (present analytic téann, future analytic rachaidh, verbal noun dul, past participle dulta)

  1. go
    Chuaigh mé abhaile.
    I went home.
    Téigh trasna an bhóthair.
    Go across the road/Cross the road.
Conjugation
conjugation of téigh (irregular)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present téim téann tú;
téir†;
téigh tú†		 téann sé, sí;
téigh sé, sí†		 téimid;
téann muid;
téigh muid†		 téann sibh;
téigh sibh†		 téann siad;
téid†;
téigh siad†		 a théann; a théas /
a dtéann*; a dtéas*		 téitear
past independent chuaigh mé;
chuas		 chuaigh tú;
chuais		 chuaigh sé, sí chuamar;
chuaigh muid		 chuaigh sibh;
chuabhair		 chuaigh siad;
chuadar		 a chuaigh chuathas
past dependent deachaigh mé;
deachas		 deachaigh tú;
deachais		 deachaigh sé, sí deachamar;
deachaigh muid		 deachaigh sibh;
deachabhair		 deachaigh siad;
deachadar		 a ndeachaigh* deachthas
past habitual théinn / dtéinn‡‡ théiteá / dtéiteᇇ théadh sé, sí / dtéadh sé, s퇇 théimis;
théadh muid / dtéimis‡‡; dtéadh muid‡‡		 théadh sibh / dtéadh sibh‡‡ théidís;
théadh siad / dtéidís‡‡; dtéadh siad‡‡		 a théadh /
a dtéadh*		 théití / dtéit퇇
future rachaidh mé;
rachad		 rachaidh tú;
rachair†		 rachaidh sé, sí rachaimid;
rachaidh muid		 rachaidh sibh rachaidh siad;
rachaid†		 a rachaidh; a rachas /
a rachaidh*; a rachas*		 rachfar
conditional rachainn rachfá rachadh sé, sí rachaimis;
rachadh muid		 rachadh sibh rachaidís;
rachadh siad		 a rachadh /
a rachadh*		 rachfaí
subjunctive present go dté mé;
go dtéad†		 go dté tú;
go dtéir†		 go dté sé, sí go dtéimid;
go dté muid		 go dté sibh go dté siad;
go dtéid†		 — go dtéitear
past dá dtéinn dá dtéiteá dá dtéadh sé, sí dá dtéimis;
dá dtéadh muid		 dá dtéadh sibh dá dtéidís;
dá dtéadh siad		 — dá dtéití
imperative téim téigh téadh sé, sí téimis téigí;
téighidh†		 téidís — téitear
verbal noun dul
past participle dulta

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis


in Munster, the future and conditional are built on the stem ragh-, and the second-person imperatives have different forms:

singular plural relative autonomous
first second third first second third
future raghaidh mé;
raghad		 raghaidh tú;
raghair		 raghaidh sé, sí raghaimid raghaidh sibh raghaidh siad;
raghaid		 a raghaidh /
a raghaidh*		 raghfar
conditional raghainn raghfá raghadh sé, sí raghaimis raghadh sibh raghaidís a raghadh /
a raghadh*		 raghfaí
imperative téim téir;
téire		 téadh sé, sí téimís téigidh;
téiridh		 téidís — téitear


in Connemara, the future and conditional and second-person singular imperative are supplied by gabh. The second-person singular also has an alternative form built on the tei- stem, and the verbal noun and past participle are built on the stem go- (which may be etymologically identical to gabh):

singular plural relative autonomous
first second third first second third
future gabhfaidh mé gabhfaidh tú gabhfaidh sé, sí gabhfaidh muid gabhfaidh sibh gabhfaidh siad a ghabhfaidh /
a ngabhfaidh*		 gabhfar
conditional ghabhfainn / ngabhfainn‡‡ ghabhfá / ngabhfᇇ ghabhfadh sé, sí / ngabhfadh sé, s퇇 ghabhfadh muid / ngabhfadh muid‡‡ ghabhfadh sibh / ngabhfadh sibh‡‡ ghabhfaidís / ngabhfaidís‡‡ a ghabhfadh /
a ngabhfadh*		 ghabhfaí /
ngabhfa퇇
imperative téim gabh;
téire		 téadh sé, sí téimis téigí téidís — téitear
verbal noun goil
past participle goite


in Ulster, an analytic present indicative form téid, théid exists alongside the standard form téann. In the past tense, the dependent forms begin with th- in leniting environments and dt- in eclipsing environments. In addition, alternative forms of the imperative (except the autonomous) are supplied by gabh, and the verbal noun is also built on the go- stem:

singular plural relative autonomous
first second third first second third
present indicative téim téann tú;
téid/théid tú		 téann sé, sí;
téid/théid sé, sí		 téimid;
téann muid;
téid/théid muid		 téann sibh;
téid/théid sibh		 téann siad;
téid/théid siad		 a théann; a théid /
a dtéann*; a dtéid*		 téitear
past dependent (lenited) theachaigh mé theachaigh tú theachaigh sé, sí theachaigh muid
theachamar		 theachaigh sibh theachaigh siad a theachaigh* theachthas
past dependent (eclipsed) dteachaigh mé dteachaigh tú dteachaigh sé, sí dteachaigh muid
dteachamar		 dteachaigh sibh dteachaigh siad a dteachaigh* dteachthas
imperative téim;
gabhaim		 téigh;
gabh		 téadh sé, sí;
gabhadh sé, sí		 téimis;
gabhaimis		 téigí;
gabhaigí		 téadh siad;
gabhadh siad		 — téithear
verbal noun goil
Derived terms

Further reading

Etymology 2

From Old Irish téigid (“warms, heats”).

Pronunciation

Verb

téigh (present analytic téann, future analytic téifidh, verbal noun téamh, past participle téite) (transitive, intransitive)

  1. (literally) heat, warm
  2. give a warm feeling to
  3. have a warm feeling for
  4. kindle, glow
  5. inflame
  6. overheat
Conjugation
conjugation of téigh (first conjugation – C)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present téim téann tú;
téir†		 téann sé, sí téimid téann sibh téann siad;
téid†		 a théann; a théas /
a dtéann*; a dtéas*		 téitear
past théigh mé; théas théigh tú;
théis		 théigh sé, sí théamar; théigh muid théigh sibh; théabhair théigh siad; théadar a théigh /
ar théigh*		 téadh
past habitual théinn / dtéinn‡‡ théiteá / dtéiteᇇ théadh sé, sí / dtéadh sé, s퇇 théimis; théadh muid / dtéimis‡‡; dtéadh muid‡‡ théadh sibh / dtéadh sibh‡‡ théidís; théadh siad / dtéidís‡‡; dtéadh siad‡‡ a théadh /
a dtéadh*		 théití / dtéit퇇
future téifidh mé;
téifead		 téifidh tú;
téifir†		 téifidh sé, sí téifimid;
téifidh muid		 téifidh sibh téifidh siad;
téifid†		 a théifidh; a théifeas /
a dtéifidh*; a dtéifeas*		 téifear
conditional théifinn / dtéifinn‡‡ théifeá / dtéifeᇇ théifeadh sé, sí / dtéifeadh sé, s퇇 théifimis; théifeadh muid / dtéifimis‡‡; dtéifeadh muid‡‡ théifeadh sibh / dtéifeadh sibh‡‡ théifidís; théifeadh siad / dtéifidís‡‡; dtéifeadh siad‡‡ a théifeadh /
a dtéifeadh*		 théifí / dtéif퇇
subjunctive present go dté mé;
go dtéad†		 go dté tú;
go dtéir†		 go dté sé, sí go dtéimid;
go dté muid		 go dté sibh go dté siad;
go dtéid†		 — go dtéitear
past dá dtéinn dá dtéiteá dá dtéadh sé, sí dá dtéimis;
dá dtéadh muid		 dá dtéadh sibh dá dtéidís;
dá dtéadh siad		 — dá dtéití
imperative téim téigh téadh sé, sí téimis téigí;
téidh†		 téidís — téitear
verbal noun téamh
past participle téite

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Further reading

Mutation
Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
téigh théigh dtéigh
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.

References
  1. Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 35
  2. Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 62
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.