túsaigh
Irish
Alternative forms
- túsuigh (obsolete)
Etymology
From tús + -igh, though it may actually originally be a blend of tús (“beginning”) + tosaigh (“to begin”).
Pronunciation
- (Ulster) IPA(key): /ˈt̪ˠuːsˠi/
Verb
túsaigh (present analytic túsaíonn, future analytic túsóidh, verbal noun túsú, past participle túsaithe)
- (Ulster) start, begin, initialize
- Synonym: tosaigh
Conjugation
conjugation of túsaigh (second conjugation)
singular | plural | relative | autonomous | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
first | second | third | first | second | third | ||||
indicative | present | túsaím | túsaíonn tú; túsaír† |
túsaíonn sé, sí | túsaímid; túsaíonn muid |
túsaíonn sibh | túsaíonn siad; túsaíd† |
a thúsaíonn; a thúsaíos / a dtúsaíonn*; a dtúsaíos* |
túsaítear |
past | thúsaigh mé; thúsaíos | thúsaigh tú; thúsaís | thúsaigh sé, sí | thúsaíomar; thúsaigh muid | thúsaigh sibh; thúsaíobhair | thúsaigh siad; thúsaíodar | a thúsaigh / ar thúsaigh* |
túsaíodh | |
past habitual | thúsaínn / dtúsaínn‡‡ | thúsaíteá / dtúsaíteᇇ | thúsaíodh sé, sí / dtúsaíodh sé, s퇇 | thúsaímis; thúsaíodh muid / dtúsaímis‡‡; dtúsaíodh muid‡‡ | thúsaíodh sibh / dtúsaíodh sibh‡‡ | thúsaídís; thúsaíodh siad / dtúsaídís‡‡; dtúsaíodh siad‡‡ | a thúsaíodh / a dtúsaíodh* |
thúsaítí / dtúsaít퇇 | |
future | túsóidh mé; túsód; túsóchaidh mé† |
túsóidh tú; túsóir†; túsóchaidh tú† |
túsóidh sé, sí; túsóchaidh sé, sí† |
túsóimid; túsóidh muid; túsóchaimid†; túsóchaidh muid† |
túsóidh sibh; túsóchaidh sibh† |
túsóidh siad; túsóid†; túsóchaidh siad† |
a thúsóidh; a thúsós; a thúsóchaidh†; a thúsóchas† / a dtúsóidh*; a dtúsós*; a dtúsóchaidh*†; a dtúsóchas*† |
túsófar; túsóchar† | |
conditional | thúsóinn; thúsóchainn† / dtúsóinn‡‡; dtúsóchainn†‡‡ | thúsófá; thúsóchthᆠ/ dtúsófᇇ; dtúsóchthᆇ‡ | thúsódh sé, sí; thúsóchadh sé, sí† / dtúsódh sé, s퇇; dtúsóchadh sé, s톇‡ | thúsóimis; thúsódh muid; thúsóchaimis†; thúsóchadh muid† / dtúsóimis‡‡; dtúsódh muid‡‡; dtúsóchaimis†‡‡; dtúsóchadh muid†‡‡ | thúsódh sibh; thúsóchadh sibh† / dtúsódh sibh‡‡; dtúsóchadh sibh†‡‡ | thúsóidís; thúsódh siad; thúsóchadh siad† / dtúsóidís‡‡; dtúsódh siad‡‡; dtúsóchadh siad†‡‡ | a thúsódh; a thúsóchadh† / a dtúsódh*; a dtúsóchadh*† |
thúsófaí; thúsóchthaí† / dtúsófa퇇; dtúsóchtha톇‡ | |
subjunctive | present | go dtúsaí mé; go dtúsaíod† |
go dtúsaí tú; go dtúsaír† |
go dtúsaí sé, sí | go dtúsaímid; go dtúsaí muid |
go dtúsaí sibh | go dtúsaí siad; go dtúsaíd† |
— | go dtúsaítear |
past | dá dtúsaínn | dá dtúsaíteá | dá dtúsaíodh sé, sí | dá dtúsaímis; dá dtúsaíodh muid |
dá dtúsaíodh sibh | dá dtúsaídís; dá dtúsaíodh siad |
— | dá dtúsaítí | |
imperative | túsaím | túsaigh | túsaíodh sé, sí | túsaímis | túsaígí; túsaídh† |
túsaídís | — | túsaítear | |
verbal noun | túsú | ||||||||
past participle | túsaithe |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
túsaigh | thúsaigh | dtúsaigh |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
Further reading
- “túsaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “túsaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1927) “túsuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society
- Entries containing “túsaigh” in New English-Irish Dictionary by Foras na Gaeilge.
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 73
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.